داربست و کانکس موقت، شوخی ندارند؛ راهنمای کنترل کیفیت تجهیزات موقتی کارگاه

Picture of آریا بارون توس

آریا بارون توس

مجله صنعت ساختمان آریا بارون توس

آنچه در این مقاله می خوانید:
داربست، کانکس، سوله سبک، حصار، تأسیسات برق موقت و حتی سرویس‌های بهداشتی، همگی در دسته تجهیزات موقتی کارگاه قرار می‌گیرند؛ تجهیزاتی که اگرچه عمرشان کوتاه است، اما اثرشان بر ایمنی، هزینه و تصویر پروژه بلندمدت خواهد بود. کنترل کیفیت (QA/QC) در این بخش یعنی مطمئن شویم چیزی که «موقت» است، به‌هیچ‌وجه «سهل‌انگارانه» طراحی و اجرا نشده است.

تعریف استاندارد تجهیز موقت و معیارهای کیفیت

نقطه شروع، تعریف روشن از خود تجهیز کارگاه است. در راهنمای تجهیز کارگاه چیست؟ تأکید می‌شود که این مرحله یک بسته کامل از سازه‌ها، فضاها و تأسیسات موقتی است. بنابراین کنترل کیفیت فقط معاینه یک داربست یا یک کانکس نیست، بلکه ارزیابی کل سیستم موقت از نظر ایمنی، دوام، انطباق با مقررات و قابلیت برچیدن است.

بر همین اساس، هر تجهیز موقت باید معیارهای مشخصی برای پذیرش داشته باشد؛ از مقاومت سازه‌ای و عایق‌بندی گرفته تا جزئیات اجرایی مثل آب‌بندی، زهکشی و دسترسی ایمن.

کنترل کیفیت در انتخاب و ساخت تجهیزات موقتی

قبل از نصب، کیفیت خود تجهیزات موقت باید بررسی شود. در مقاله تجهیزات ضروری کارگاه ساختمانی انواع سازه‌ها و تجهیزات اصلی معرفی شده‌اند؛ از کانکس‌ها و سوله‌های سبک تا سیستم برق و روشنایی. هرکدام از این آیتم‌ها نیاز به مشخصات فنی، برگه‌های کنترل و چک‌لیست تحویل دارند.

برای سازه‌هایی مثل سوله یا شِد کارگاهی، استفاده از چک‌لیست‌های QA/QC سوله می‌تواند الگوی خوبی برای کنترل جوش، پیچ، رنگ و تلرانس‌ها باشد؛ حتی اگر سازه، «موقت» باشد. کیفیت پایین در این بخش، یعنی ریسک تغییر شکل، نشتی، خوردگی سریع یا حتی خطر ریزش در باد و باران.

کنترل کیفیت در نصب و بهره‌برداری از تجهیزات موقت

حتی بهترین تجهیز، اگر بد نصب شود، ناایمن است. مسیرهایی که در نکات ایمنی در تجهیز کارگاه برای حصار، کابل‌کشی برق موقت، نصب کانکس‌ها و مسیرهای تردد بیان شده‌اند، نمونه واضح پیوند کیفیت و ایمنی هستند. QA/QC در این مرحله یعنی بررسی اجرای درست همان نکات: تراز بودن، مهاربندی، رعایت فاصله‌های ایمن، وجود علائم هشدار و… .

کنترل کیفیت باید دوره‌ای باشد، نه یک‌بار در ابتدای پروژه. فرسودگی، نشست زمین، ضربه ماشین‌آلات و تغییر اقلیم، همگی می‌توانند کیفیت اولیه را تضعیف کنند. برنامه بازبینی منظم، بخشی از سیستم نگه‌داری تجهیزات موقتی است.

چک‌لیست‌ها، ITP و مستندسازی کیفیت

برای اینکه کنترل کیفیت سیستماتیک باشد، نیاز به برنامه بازرسی و آزمون (ITP) و چک‌لیست‌های روشن داریم؛ رویکردی که در کنترل کیفیت و تحویل‌گیری خطوط فرآیندی تشریح شده و به‌راحتی می‌توان آن را برای تجهیزات موقت بومی‌سازی کرد. هر آیتم باید بداند چه چیزی، چه زمانی و توسط چه کسی کنترل می‌شود و نتیجه کجا ثبت خواهد شد.

در نهایت، بسیاری از خطاها در تجهیز کارگاه ناشی از نبود همین سیستم است؛ چیزی که در اشتباهات رایج در تجهیز کارگاه نیز به آن اشاره شده است. وقتی کیفیت تجهیزات موقتی درست تعریف، کنترل و مستندسازی شود، کارگاه امن‌تر، قابل دفاع‌تر و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر خواهد بود.

سوالات متداول داربست و کانکس موقت، شوخی ندارند؛ راهنمای کنترل کیفیت تجهیزات موقتی کارگاه

جواب: چون همین سازه‌ها و تجهیزات موقت، محل تردد روزانه نیروها، انبار مصالح و استقرار مدیریت پروژه هستند و هر نقصی می‌تواند به حادثه، توقف کار یا اختلاف با کارفرما منجر شود.
جواب: استحکام شاسی و اتصالات، کیفیت عایق‌بندی حرارتی و رطوبتی، ایمنی در و پنجره‌ها، وضعیت سیم‌کشی داخلی و تهویه.
جواب: نوع و سلامت لوله و بست، مهاربندی، عرض و یکنواختی سکوی کار، وجود نرده و تخته‌بند، و بازرسی دوره‌ای در برابر باد و باران.
جواب: بله، برنامه بازرسی و آزمون کمک می‌کند کنترل‌ها سیستماتیک، قابل ردیابی و قابل دفاع در برابر ناظر و کارفرما باشند.
جواب: علاوه بر ریسک حادثه، باعث دوباره‌کاری، تعمیرات زودهنگام، توقف پروژه و حتی جریمه‌های ایمنی می‌شود.
جواب: بسته به ساختار پروژه، معمولاً واحد HSE و کنترل کیفیت با همکاری دفتر فنی و سرپرست کارگاه این مسئولیت را بر عهده دارند.
جواب: حتماً؛ حتی اگر مالک تجهیز شخص ثالث است، مسئولیت ایمنی در محل کارگاه با پیمانکار است.
جواب: در صورت حادثه، اختلاف یا تحویل موقت و قطعی، مدارک QC نشان می‌دهد چه اقداماتی انجام شده و از حقوق پیمانکار و کارفرما محافظت می‌کند.
جواب: بسته به نوع تجهیز و شرایط اقلیمی، اما معمولاً حداقل به‌صورت ماهانه و بعد از هر حادثه یا تغییر عمده باید بازبینی کامل انجام شود.
جواب: بله، استفاده از فرم‌های دیجیتال، اپلیکیشن‌های چک‌لیست و ثبت عکس‌های قبل و بعد، دقت و سرعت QC را بالا می‌برد.

مقالات مرتبط

آخرین نوشته ها

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *