هدف از اجرای سازه پیش ساخته مقاوم در برابر گرما در مناطق کویری، ایجاد فضایی پایدار، قابل سکونت و کمهزینه از نظر تأسیسات است. برای رسیدن به این هدف، باید از مرحله انتخاب سیستم سازهای و مصالح تا نحوه نصب، جهتگیری و جزئیات اتصال، همه چیز بر اساس شرایط اقلیمی کویر تنظیم شود و صرفاً به جابهجایی یک سازه معمولی به منطقه گرم و خشک اکتفا نشود.
اصول اجرای سازه پیش ساخته مقاوم در برابر گرما در اقلیم کویری
نخستین اصل، انتخاب سیستم مناسب سازه پیش ساخته است. در مناطق کویری، سازه باید وزن نسبتاً کم، اسکلت فلزی یا ترکیبی و جدارههای چندلایه داشته باشد تا هم در برابر گرما و هم در برابر تغییرات دما عملکرد خوبی نشان دهد. استفاده از سیستمهای مدولار، امکان حمل و نصب سریع و همچنین تعمیر و تعویض آسان پانلها را فراهم میکند.
لایههای پوسته خارجی سازه نقش اصلی را در مقاومت حرارتی بر عهده دارند. جدارههایی که از ترکیب ورق فلزی و هسته عایق تشکیل شدهاند، اگر بهدرستی انتخاب شوند، میتوانند شدت نفوذ گرما به داخل را بهشدت کاهش دهند. به کارگیری پنل عایق حرارتی با ضخامت مناسب در دیوار و سقف، همراه با جزئیات دقیق در محل اتصال پانلها، باعث کاهش پلهای حرارتی و جلوگیری از نفوذ هوای داغ و گرد و غبار میشود.
جهتگیری و جایگذاری سازه روی سایت، مرحلهای است که مستقیماً بر آسایش حرارتی تأثیر میگذارد. در مناطق کویری باید سطح بازشوها و پنجرهها در جهت تابش مستقیم خورشید به حداقل برسد و سایهاندازی مؤثر بر روی نماها و سقف در نظر گرفته شود. استفاده از سایبانهای پیشآمده، پیشفضاهای سایهدار و طراحی سازه به صورت ردیفی و فشرده، بار حرارتی تابشی را کاهش میدهد. در این مرحله، انتخاب مناسب محل استقرار سازه در کنار سایر سازه کارگاهی مناطق کویری اهمیت پیدا میکند.
تهویه طبیعی و کنترل جریان هوا، مکمل عایقکاری حرارتی است. تعبیه بازشوهای قابل کنترل در ارتفاع مناسب، امکان خروج هوای گرم جمع شده در بخش بالای فضا را فراهم میکند. در عین حال، باید از نفوذ گرد و غبار شدید جلوگیری شود؛ بنابراین استفاده از درزگیرهای مناسب، فیلتر در ورودی هوا و طراحی مسیرهای ورودی و خروجی به گونهای که هوای تازه قبل از ورود تا حدی خنک و آرام شود، ضروری است. اسکلتهای فلزی مدولار مانند سازه فلزی مدولار بهخوبی اجازه ادغام این جزئیات را در پوسته سازه میدهند.
مرحله بعد، انتخاب و نصب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی هماهنگ با طراحی حرارتی سازه است. اگر سازه از نظر عایق و جهتگیری بهدرستی طراحی شده باشد، سیستم سرمایش میتواند با ظرفیت پایینتر انتخاب شود و در مصرف انرژی صرفهجویی قابل توجهی ایجاد کند. جایگذاری تجهیزات سرمایشی باید به گونهای باشد که از تابش مستقیم آفتاب محافظت شوند و مسیر لولهها و کابلها کمترین طول ممکن را داشته باشد تا تلفات حرارتی و الکتریکی کاهش یابد.
در زمان اجرای سازه در کارگاه، کنترل کیفیت نصب پانلها و اتصالات نقش تعیینکننده دارد. هرگونه باز بودن درزها، عدم تراز بودن پانلها یا نصب ناقص درزگیرها، نقطه ضعف جدی در برابر گرما و گرد و غبار خواهد بود. به همین دلیل، باید برای تیم نصب، دستورالعمل اجرایی روشن تدوین شود و مرحله تحویل موقت سازه شامل چکلیست دقیق برای کنترل هوابندی و عایقبندی باشد.
در نهایت، انتخاب مدل سازه و جزئیات آن باید با کاربری نهایی سازه هماهنگ باشد. برای نمونه، در فضاهای اقامتی، کنترل آسایش حرارتی داخلی اهمیت بیشتری نسبت به فضاهای انباری دارد. طراحی یک کابین پیش ساخته مقاوم در برابر گرما برای استقرار پرسنل در کویر، نیازمند توجه بیشتر به میزان تبادل حرارتی، تهویه، سایهاندازی و حتی رنگ پوشش خارجی است تا دمای داخلی در محدوده قابلقبول باقی بماند و استفاده از سازه در طول روز عملی و ایمن باشد.
