چرا ایمنی در مرحله تجهیز کارگاه حیاتی است؟
شاید اینطور به نظر برسد که خطر اصلی زمانی شروع میشود که کارهای سنگین مثل گودبرداری، بتنریزی یا کار در ارتفاع آغاز میشود؛ اما آمار و تجربه میگوید:
- بسیاری از سقوطها در چالهها، حفرهها و اختلاف ترازهای کنترلنشدهای رخ میدهد که در مرحله تجهیز ایجاد شدهاند.
- بسیاری از برقگرفتگیها به خاطر کابلکشیهای موقت و غیرایمن اولیه است.
- بسیاری از برخوردها و تصادفها در مسیرهای دسترسی و ورودیهایی اتفاق میافتد که بدون طرح و کنترل ایجاد شدهاند.
به همین دلیل، اگر در دورههای «ایمنی کارگاه» شرکت کرده باشید، معمولاً بخشی مجزا به ایمنی در تجهیز کارگاه اختصاص پیدا میکند؛ یعنی قبل از اینکه اولین عملیات سازهای شروع شود. این نگاه، در نقشه جانمایی کارگاه هم باید دیده شود.
اصول کلی ایمنی در تجهیز کارگاه
قبل از ورود به جزئیات، چند اصل کلی را باید همیشه در ذهن داشته باشیم:
- پیشگیری بهجای واکنش: ایمنی یعنی از قبل فکر کنیم چه خطری ممکن است ایجاد شود و برایش راهحل بگذاریم، نه اینکه بعد از حادثه دست بهکار شویم.
- نقشهمحور بودن: جانمایی فضاها، مسیرها، کانکسها و انبارها باید روی نقشه بیاید و از زاویه ایمنی هم بررسی شود.
- مسئولیت مشخص: برای هر بخش از تجهیز کارگاه، مسئول ایمنی باید مشخص باشد؛ از کابلکشی تا حفاری چاه و نصب کانکس.
- آموزش و آگاهی: حتی بهترین طرح هم بدون آموزش نیروها و آگاهیبخشی، روی زمین درست اجرا نمیشود.
با این اصول، حالا میتوانیم سراغ جزئیات برویم و مرحلهبهمرحله نکات ایمنی تجهیز کارگاه را بررسی کنیم.
۱. ایمنی در تحویل زمین و آماده سازی اولیه
اولین قدم، تحویل و شناخت زمین است. در این مرحله، چند خطر اصلی وجود دارد:
- چالهها و حفرههای موجود،
- اختلاف ترازهای ناگهانی،
- تاسیسات دفنی شناختهنشده (برق، گاز، آب)،
- پسماند و ضایعات قدیمی خطرناک.
نکات ایمنی مهم در این مرحله:
- بازدید کامل زمین با حضور کارشناس HSE و ثبت نقاط خطر روی نقشه.
- حصار یا علامتگذاری موقت اطراف چالهها و نقاط خطرناک تا قبل از اصلاح آنها.
- هماهنگی با کارفرما برای دریافت نقشه تاسیسات موجود و رعایت حریم آنها.
- جمعآوری پسماندهای تیز، شیشه، فلزات بیرونمانده و… پیش از ورود گسترده نیروها به سایت.
در این مرحله، هنوز کارگاه «شکل نگرفته»، اما نیروها بهصورت پراکنده در محل رفتوآمد میکنند؛ همین موضوع ضرورت کنترل اولیه خطرها را دوچندان میکند.
۲. ایمنی در حصارکشی و کنترل مرز کارگاه
حصار کارگاه، اولین سد بین محیط پرخطر داخلی و فضای عمومی بیرونی است. یک حصار ضعیف، کوتاه یا سست، هم برای عابران و هم برای امنیت کارگاه خطرساز است.
نکات ایمنی مهم در حصارکشی:
- انتخاب مصالح مناسب و مقاوم در برابر باد و ضربه (بهخصوص در کنار معبر عمومی).
- فیکس کردن ستونها و پانلها روی فونداسیون یا پایه مناسب؛ نه چند تکه آجر و بلوک سست.
- پرهیز از لبههای تیز و بیرونزده که ممکن است عابرین را زخمی کند.
- پیشبینی نور کافی در اطراف ورودیها برای شب.
- نصب تابلوهای هشدار «ورود ممنوع»، «خطر سقوط»، «کارگاه ساختمانی» در محل مناسب.
در پروژههای شهری، حصار علاوه بر نقش ایمنی، نقش ارتباط با شهر را هم دارد.
۳. ایمنی مسیرهای تردد و راههای دسترسی در مرحله تجهیز
در مرحله تجهیز، تردد ترکیبی از ماشینآلات سنگین، کامیونها، وانتها و نیروهای پیاده در کارگاه وجود دارد. اگر مسیرها از همان ابتدا تعریف و ایمن نشوند، خطر برخورد و تصادف بالا میرود.
نکات ایمنی:
- مشخص کردن مسیرهای ماشینآلات با استفاده از گچ، نوار هشدار یا موانع سبک در روزهای اول.
- جلوگیری از عبور افراد پیاده از مسیر اصلی ماشینآلات؛ حتی با هدایت موقت.
- ایجاد شیبهای ملایم برای رمپها و تقاطعها؛ پرهیز از شکستهای تند و غیرقابل پیشبینی.
- نصب علائم حد سرعت، جهت حرکت و محل توقف کامیونها در ورودی کارگاه.
- در صورت کار در شب، تامین روشنایی کافی در مسیرها و ورودیها.
هرچقدر مسیرها در روزهای اول واضحتر و مرتبتر تعریف شوند، کارگاه در ادامه پروژه کمتر با «ترافیک داخلی» مواجه خواهد شد.
۴. ایمنی در نصب و استفاده از کانکس ها و ساختمان های پیش ساخته
کانکسها و ساختمانهای پیشساخته بخش مهمی از تجهیز کارگاه هستند. اگر نصب آنها اصولی نباشد، خودشان تبدیل به منبع خطر میشوند؛ از لغزش و واژگونی گرفته تا آتشسوزی و برقگرفتگی.
نکات ایمنی کلیدی:
- انتخاب محل نصب کانکس روی بستر مناسب و نسبتاً ترازبندیشده.
- استفاده از شاسی و پایههای محکم برای جلوگیری از نشست و حرکت کانکس.
- فاصله ایمن بین کانکسها برای تردد، تهویه و دسترسی در مواقع اضطراری.
- جلوگیری از انباشت مصالح و ابزار سنگین روی سقف کانکسها.
- اجرای صحیح اتصال برق و ارت کانکسها، طبق اصول ایمنی.
استفاده از کانکسهای استاندارد کارگری و اداری، مثل محصولات کانکس کارگری آریا بارون و کانکسهای سرویس بهداشتی کانکس سرویس بهداشتی پیش ساخته کمک میکند سطح ایمنی و بهداشت این فضاها از ابتدا در حد قابل قبولی باشد.
۵. ایمنی برق موقت و کابل کشی در تجهیز کارگاه
برق موقت، قلب بسیاری از فعالیتهای تجهیز است؛ از روشنایی تا راهاندازی دستگاهها. اما همین برق موقت، اگر بدون طراحی و نظارت ایمن اجرا شود، یکی از خطرناکترین بخشهای کارگاه خواهد بود.
اصول ایمنی برق موقت:
- استفاده از تابلو برق کارگاهی استاندارد با کلیدهای حفاظتی (RCD/RCCB).
- اجرای سیستم ارت مناسب و تست دورهای آن.
- پرهیز از استفاده از کابلهای فرسوده، زخمی یا بدون روکش سالم.
- عدم عبور کابل از مسیرهای پرتردد یا محافظت از آنها با سینی کابل و پوششهای مناسب.
- نصب پریزهای صنعتی در مکانهای مشخص، بهجای استفاده از چندراهیهای خانگی موقت.
هر بار که اصرار میکنیم «فعلاً همین را وصل کنید، بعداً درستش میکنیم»، در واقع داریم احتمال یک برقگرفتگی یا آتشسوزی را در آینده افزایش میدهیم.
۶. ایمنی در حفاریها، چاهها و سازه های موقت زیرسطحی
در مرحله تجهیز، معمولاً برای فاضلاب، جمعآوری آبهای سطحی یا نصب برخی تاسیسات، حفاریهایی انجام میشود؛ از چاه جذب تا ترانشههای کوچک. اگر این موارد درست مدیریت نشود، خطر سقوط، ریزش دیوارهها و گیر افتادن افراد یا تجهیزات وجود دارد.
نکات مهم:
- علامتگذاری واضح و حصارکشی اطراف حفاریها و چاهها.
- پوشاندن دهانه چاهها و حفرهها با درپوش محکم و مقاوم در برابر بار.
- استفاده از شیب مناسب یا مهاربندی برای جلوگیری از ریزش دیواره ترانشهها.
- جلوگیری از تجمع آب در کف حفاریها تا حد امکان.
حادثه سقوط در چاه یا حفره، از آن دسته حوادثی است که هم از نظر روحی و هم حقوقی تبعات سنگینی برای پروژه دارد؛ در حالی که با چند اقدام ساده قابل پیشگیری است.
۷. ایمنی در کار در ارتفاع در مرحله تجهیز
شاید فکر کنیم کار در ارتفاع فقط در مرحله نصب اسکلت یا اجرای سقفها وجود دارد؛ اما در مرحله تجهیز نیز مواردی مانند نصب تابلوها، نصب پروژکتورها، کار روی بام کانکسها یا حصارهای بلند، نمونههایی از کار در ارتفاع هستند.
نکات ایمنی:
- استفاده از نردبانها و سکوهای مناسب، بهجای بالا رفتن از اجسام نامناسب.
- بررسی استحکام سطحی که روی آن میایستید (مثلاً سقف کانکس).
- استفاده از کمربند و هارنس ایمنی در ارتفاعهای خطرناک.
- عدم کار در ارتفاع در شرایط نامساعد جوی (باد شدید، باران، یخزدگی).
برای آشنایی عمیقتر با اصول کار در ارتفاع، مطالعه مطالب مرتبط با ایمنی کار در ارتفاع در کارگاه توصیه میشود؛ چون خطا در این بخش، حتی با یک سقوط کوچک، میتواند به حادثه جدی منجر شود.
۸. ایمنی انبارها و دپوی مصالح در مرحله تجهیز
در روزهای اول تجهیز، معمولاً انواع مصالح موقت، سازههای فلزی، پانلها، لولهها و… وارد کارگاه میشوند. اگر برای دپوی آنها برنامه نداشته باشیم، خیلی زود با انبوهی از اشیای سنگین و نامنظم روبهرو میشویم که هم مانع حرکتاند و هم خطرناک.
نکات ایمنی:
- دپوی مواد سنگین (مثل بلوک، سنگ، آهن) روی سطح مستحکم و صاف.
- رعایت ارتفاع مجاز در چیدمان برای جلوگیری از ریزش.
- تفکیک مصالح بر اساس نوع، اندازه و خطرات (مثلاً جداسازی مواد شیمیایی، سوخت و… از سایر مصالح).
- پیشبینی راههای دسترسی ایمن برای بارگیری و تخلیه.
چیدمان منظم انبارها، علاوه بر ایمنی، سرعت پیدا کردن و استفاده از مصالح را بالا میبرد و از اتلاف وقت جلوگیری میکند.
۹. ایمنی فضاهای رفاهی و بهداشتی در مرحله تجهیز
شاید به نظر برسد فضاهای رفاهی، خودشان فقط برای راحتی نیروها هستند؛ اما اگر اصول ایمنی در آنها رعایت نشود، همین فضاها به محل بروز حادثه تبدیل میشوند. از سُرخوردن روی کف خیس سرویسها گرفته تا آتشسوزی در خوابگاه.
نکات ایمنی:
- تهویه مناسب در سرویسها، حمامها و خوابگاهها.
- نور کافی در راهروها و ورودی فضاهای رفاهی.
- عدم استفاده از وسایل گرمایشی ناایمن (مثل بخاریهای بدون دودکش یا دستکاریشده).
- وجود کپسول آتشنشانی در نزدیکی فضاهای خوابگاهی و غذاخوری.
- نظافت مستمر برای جلوگیری از لغزش، بیماری و بوی نامطبوع.
استفاده از کانکسهای سرویس و خوابگاه استاندارد، با طراحی ایمن، بسیاری از این نگرانیها را از ابتدا کاهش میدهد.
۱۰. ایمنی در دوران برچیدن کارگاه
ایمنی فقط برای شروع نیست؛ برچیدن کارگاه هم بهاندازه تجهیز آن پرخطر است. در این مرحله، سازههای موقت، کابلها، مخزنها و کانکسها باید جمع شوند و اگر با برنامه و ایمنی انجام نشود، ریسک سقوط، برقگرفتگی، برخورد ماشینآلات و حوادث دیگر وجود دارد.
نکات ایمنی هنگام برچیدن:
- قطع برق موقت طبق برنامه، پیش از جمعآوری کابلها و تابلوها.
- خالی کردن کامل مخزنها و تاسیسات تحت فشار قبل از جابهجایی.
- استفاده از جرثقیل و تجهیزات مناسب برای جابهجایی کانکسها و سازههای سنگین.
- پاکسازی زمین از میخ، قطعات فلزی و ضایعات تیز.
- بررسی ثبات سازهها قبل از شروع باز کردن آنها.
داشتن یک چک لیست اختصاصی برای برچیدن، مانند آنچه در مقاله چک لیست تجهیز و برچیدن کارگاه مطرح میشود، کمک میکند این مرحله نیز بدون حادثه و با کمترین ریسک انجام شود.
نمونه جدول خطرات رایج در تجهیز کارگاه و راهکارهای کنترلی
جدول زیر، چند نمونه از خطرات پرتکرار در مرحله تجهیز کارگاه و راهکارهای کنترلی پیشنهادی را خلاصه میکند:
| خطر | نمونه وضعیت | راهکار کنترلی |
| سقوط از ارتفاع | کار روی سقف کانکس، نصب پروژکتور روی تیرهای بلند | استفاده از نردبان و سکوهای ایمن، هارنس در ارتفاع، ممنوعیت استفاده از اجسام نامناسب برای بالا رفتن |
| برقگرفتگی | کابلکشی موقت بدون حفاظت، اتصالات لخت | تابلو برق استاندارد، کابل عایق سالم، ارت مناسب، کلید حفاظتی، بازرسی دورهای |
| سقوط در چاله | چاه فاضلاب موقت بدون درپوش، ترانشه باز | حصارکشی، علامتگذاری، درپوش مقاوم، شیب مناسب یا مهاربندی دیواره |
| برخورد ماشین و عابر | عبور همزمان افراد و کامیونها از یک مسیر | تفکیک مسیرها، محدود کردن سرعت، نصب علائم، آموزش رانندگان و نیروها |
| آتشسوزی در کانکس | استفاده از بخاری ناایمن، سیمکشی غیراستاندارد | استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد، سیمکشی ایمن، نصب کپسول نزدیک کانکس |
فرهنگ ایمنی در فاز تجهیز؛ ایمنی فقط «تابلو و کلاه» نیست
هرچقدر هم حصار، کانکس، کابل و تجهیزات را درست اجرا کنیم، اگر فرهنگ ایمنی در فاز تجهیز شکل نگیرد، با اولین فشار زمانی یا کمبود نیرو، همه چیز زیر پا گذاشته میشود. نکات ایمنی در تجهیز کارگاه فقط به معنی رعایت چند دستور فنی نیست؛ یعنی آدمهای کارگاه واقعاً باور کنند که ایمنی بخشی از کارشان است، نه مزاحم کار.
برای تقویت فرهنگ ایمنی در مرحله تجهیز، چند اقدام ساده اما تاثیرگذار میتواند انجام شود:
- جلسه توجیهی شروع تجهیز: قبل از ورود جدی نیروها، یک جلسه کوتاه برای توضیح طرح تجهیز، نقشه جانمایی،
مسیرهای تردد، نقاط خطر و قوانین ایمنی برگزار کنید؛ حتی اگر کارگاه کوچک باشد. - توضیح «چرایی» به جای فقط «چه کاری نکنیم»: وقتی میگویید «از روی این کابل رد نشو»، بگویید چرا:
خطر برقگرفتگی، آتشسوزی، خرابی کابل و توقف کل کارگاه. - الگوسازی توسط سرپرستها: اگر سرپرست کارگاه خودش کلاه ایمنی نگذارد و از مسیر امن عبور نکند،
هرقدر هم دستور بنویسید، نیروها جدی نمیگیرند. - تشویق رفتار ایمن: فقط خطاها را نبینید؛ اگر کسی رفتاری ایمن و درست انجام داد (مثلاً خودش شیلد
محافظ را نصب کرد یا مسیر خطر را بست)، آن را در جمع تحسین کنید تا دیگران هم همان رفتار را تکرار کنند.
مدیریت پیمانکاران جزء و بازدیدکنندگان در فاز تجهیز کارگاه
در بسیاری از پروژهها، تجهیز کارگاه فقط توسط یک تیم انجام نمیشود؛ پیمانکاران جزء (حصارکشی، برق موقت، کانکس، حفاری، حمل و نقل) و بازدیدکنندگان متعددی در این مرحله رفتوآمد میکنند. اگر برای این افراد، چارچوب ایمنی مشخصی نداشته باشید، خیلی سریع «آشفتگی ایمنی» بهوجود میآید.
چند اصل برای مدیریت این گروهها:
- الزام به جلسه معارفه ایمنی برای پیمانکاران جزء: قبل از شروع کار هر پیمانکار، یک جلسه کوتاه HSE
برگزار کنید؛ مسیرها، نقاط ممنوعه، قوانین PPE و نحوه گزارش حادثه را برایشان توضیح دهید. - کارت یا برچسب شناسایی: افراد پیمانکاران جزء و بازدیدکنندگان باید قابل شناسایی باشند؛ این کار
هم برای امنیت خوب است، هم برای پیگیری رفتار ایمنی. - همراه داشتن راهنما برای بازدیدکنندگان: هر بازدیدکننده (کارفرما، مشاور، مهمان) باید هنگام ورود
یک مسئول همراه داشته باشد که مسیر حرکت او را مشخص کند و اجازه ندهد به نقاط پرخطر سر بزند. - توافقات کتبی ایمنی با پیمانکاران جزء: در قراردادهای فرعی، بندهای مشخصی برای رعایت ایمنی
(PPE، حصار، نظم کارگاه، نحوه استفاده از ماشینآلات) ذکر کنید تا بعداً جایی برای ابهام باقی نماند.
ایمنی ماشین آلات و تجهیزات سنگین در فاز تجهیز
در فاز تجهیز کارگاه، ماشینآلات سنگین (لودر، بیل مکانیکی، کامیون، جرثقیل، لیفتراک) معمولاً در فضایی محدود و نیمهسازمانیافته حرکت میکنند؛ یعنی دقیقاً جایی که احتمال برخورد، واژگونی و گیر کردن بیشتر است. چند نکته کلیدی:
- مسیر اختصاصی ماشینآلات: تا حد ممکن، یک یا چند مسیر مشخص برای تردد ماشینآلات تعریف و علامتگذاری کنید.
راننده نباید هرجا دلش خواست حرکت کند. - جلوگیری از عادت «بوق بزن برو»: عبور بدون دید یا از گوشههای کور، فقط با بوق زدن، یکی از الگوهای خطرناک
است. در پیچها، رمپها و نقاط کور، حتماً از راهنما (سیگنالمن) استفاده کنید. - ایستگاههای پارک و خاموشی: محلی مشخص برای پارک و خاموش کردن ماشینآلات در ساعات غیرکاری تعیین کنید؛
ماشین روشن و رها شده وسط کارگاه، دعوتنامهای برای حادثه است. - بازرسی اولیه ماشینآلات: قبل از شروع کار، حداقل یک چک کوتاه روزانه (ترمز، بوق، چراغ، نشتیها) انجام شود؛
بهخصوص در خاک نرم یا سطوح شیبدار، نقص کوچک میتواند حادثه بزرگ ایجاد کند.
ایمنی در شرایط آب و هوایی خاص هنگام تجهیز کارگاه
فاز تجهیز خیلی وقتها در بدترین فصل سال انجام میشود؛ زمستانی که باید زیر برف و باران حصار بزنید و کانکس نصب کنید، یا تابستانی که روی زمین داغ، کابل میکشید و انبار میسازید. شرایط آب و هوایی میتواند بسیاری از خطرات را چند برابر کند.
کار در سرمای شدید و بارندگی
- لغزندگی زمین، رمپها و پلههای موقت را جدی بگیرید؛ استفاده از شن، توری ضدلغزش و تخلیه آبهای سطحی را در اولویت بگذارید.
- در کارهای برقی، در صورت باران شدید یا رطوبت بالا، تا خشک شدن و امن شدن محیط کار، از انجام عملیات پرخطر خودداری کنید.
- کیفیت دید رانندگان در مه، باران و برف کاهش مییابد؛ سرعت تردد داخلی را محدودتر کنید و از چراغ و علائم بازتابنده استفاده نمایید.
کار در گرمای شدید
- برای نیروهایی که در فضای باز کار میکنند، سایهبان موقت و دسترسی به آب خنک ضروری است؛ گرمازدگی یکی از خطرات جدی است.
- کارهای بسیار سنگین فیزیکی را، اگر ممکن است، به ساعات خنکتر روز (اول صبح یا نزدیک غروب) منتقل کنید.
- داخل کانکسها در تابستان میتواند تبدیل به «کوره» شود؛ تهویه و کولر مناسب برای فضاهای اداری و خوابگاهی در این فصل فقط رفاه نیست، ایمنی است.
نقش چک لیست ها و ممیزی های ایمنی در فاز تجهیز
حتی اگر بهترین طرح ایمنی را داشته باشید، بدون چکلیست و ممیزی احتمال اجرا نشدن بخشی از آن بسیار زیاد است. در فاز تجهیز، چکلیستها کمک میکنند چیزی از قلم نیفتد و ممیزیها کمک میکنند ببینید طرح روی کاغذ، چقدر در میدان اجرا شده است.
پیشنهاد میشود حداقل سه چکلیست مستقل داشته باشید:
- چکلیست آمادهسازی زمین و حصار: شامل وضعیت چالهها، تراز رمپها، استحکام حصار، تابلوهای هشدار اولیه.
- چکلیست برق موقت و روشنایی: شامل تابلوها، کابلها، ارت، کلیدهای محافظ جان، روشنایی مسیرها و نقاط حساس.
- چکلیست فضاهای رفاهی و کمپ: شامل سرویسها، حمام، خوابگاه، تهویه، ایمنی آتشسوزی و مسیرهای خروج.
ممیزیهای ایمنی (بازدیدهای دورهای توسط HSE، مدیر پروژه یا حتی افراد ثالث) نیز باید در تقویم پروژه ثبت شوند؛ نه اینکه فقط در مواقع حادثه یا اعتراض، یک بازدید اضطراری انجام شود.
گزارش شبه حادثه (Near Miss) در فاز تجهیز؛ زنگ خطرها را جدی بگیریم.
در بسیاری از کارگاهها، تا زمانی که «حادثه واقعی» رخ نداده، کسی به ایمنی اهمیت نمیدهد. در حالی که شبه حادثهها (Near Miss) – یعنی اتفاقاتی که میتوانستند به حادثه تبدیل شوند اما خوشبختانه نشدند – بهترین فرصت برای اصلاح قبل از حادثه هستند.
نمونههایی از شبه حادثه در فاز تجهیز:
- عبور نزدیک لیفتراک از کنار کارگری که در حال حمل وسیله است، بدون برخورد اما با اختلاف چند سانتیمتری.
- افتادن یک تکه قالب یا آجر از ارتفاع، بدون اینکه به کسی برخورد کند.
- جرقه یا دود کوتاه از یک اتصال برقی که سریعاً خاموش شده اما دلیلش بررسی نشده است.
- لغزش کارگری روی کف خیس، که با خوششانسی تعادلش را حفظ کرده است.
اگر این موارد ثبت و بررسی شوند، میتوان:
- الگوهای خطر را شناسایی کرد (مثلاً تداخل مسیرها، ضعف در نظافت، نقص در آموزش)،
- اقدام اصلاحی انجام داد (مثل تغییر مسیر، نصب نرده، بهبود روشنایی)،
- و از تکرار همان الگو در شرایطی که اینبار به حادثه واقعی منجر میشود، جلوگیری کرد.
طراحی یک فرم ساده برای گزارش شبه حادثه، تشویق نیروها به گزارش آن بدون ترس از تنبیه، و بررسی جمعی موارد مهم
در جلسات کوتاه روزانه، میتواند سطح ایمنی کارگاه را بدون هزینه زیاد، بهطور محسوسی بالا ببرد.
نمونه یک سناریوی تجهیز ایمن؛ از روی نقشه تا میدان کارگاه
برای جمعبندی، یک سناریوی ساده را تصور کنید: زمینی برای ساخت یک پروژه متوسط به شما تحویل شده است. میخواهید ظرف دو هفته، کارگاه را تجهیز و آماده شروع عملیات اصلی کنید. اگر نکات ایمنی در تجهیز کارگاه را جدی گرفته باشید، مسیر کار میتواند شبیه این باشد:
- بازدید اولیه سایت با تیم اجرایی و HSE و ثبت نقاط خطر (چالهها، موانع، تاسیسات موجود).
- طراحی نقشه جانمایی کارگاه با در نظر گرفتن مسیرهای تردد، محل کانکسها، انبار، ماشینآلات و مسیرهای اضطراری.
- اجرای حصار و ورودیها طبق طرح، با تابلوهای هشدار اولیه و کانکس نگهبانی.
- اجرای برق موقت و روشنایی، با تابلو استاندارد، ارت و کنترل اولیه.
- نصب کانکسهای اداری و رفاهی، با زیرسازی مناسب و اتصال ایمن برق و در صورت نیاز آب و فاضلاب.
- تعریف مسیرهای مشخص برای ماشینآلات و نیروها و نصب علائم راهنما در نقاط کلیدی.
- برگزاری جلسه توجیهی ایمنی برای نیروهای اصلی و پیمانکاران جزء قبل از شروع عملیات اصلی.
- انجام یک بازدید ایمنی مشترک (مدیر پروژه + HSE) و تکمیل چکلیستهای اولیه قبل از شروع گودبرداری، بتنریزی یا کارهای سنگین.
اگر این مراحل با دقت و بدون «سرهمبندی» انجام شوند، کارگاه شما از همان روز اول، نه فقط به لحاظ امکانات، بلکه به لحاظ ایمنی نیز «تجهیز» شده است؛ چیزی که در ادامه پروژه، تفاوتش را در تعداد حوادث، توقفها و حتی آرامش ذهنی خودتان احساس خواهید کرد.
جمع بندی: ایمنی در تجهیز کارگاه، از روی «کاغذ» شروع می شود
اگر بخواهیم یک جمله کلیدی از این مقاله به یاد بسپاریم، میتوانیم بگوییم: ایمنی در تجهیز کارگاه از روی کاغذ آغاز میشود، نه از وسط میدان. یعنی از لحظهای که نقشه جانمایی را طراحی میکنیم، چک لیست تهیه میکنیم، مسئولیتها را مشخص میکنیم و برای برق، حصار، کانکس، انبار، مسیرها و فضاهای رفاهی، نگاه ایمنی داریم.
کارگاهی که از ابتدا با این نگاه تجهیز شود، در طول پروژه حادثه کمتر، توقف کمتر و انرژی کمتری صرف «خاموش کردن آتش مشکلات» میکند. در مقابل، کارگاهی که ایمنی را به «نصب چند تابلو» محدود میکند، معمولاً با اولین حادثه جدی، هم از نظر انسانی و هم از نظر مالی ضربه میخورد.
اگر در حال برنامهریزی برای تجهیز کارگاه هستید، پیشنهاد میشود این مقاله را کنار نقشه جانمایی، چک لیست تجهیز و راهنمای انتخاب کانکسها و ساختمانهای پیشساخته بگذارید و هر تصمیمی را از پشت «عینک ایمنی» نگاه کنید.
